آدیپوزیس دولوروزا (Adiposis dolorosa)، که به‌عنوان بیماری درکوم (Dercum disease) نیز شناخته می‌شود، یک وضعیت نادر است که با تشکیل لیپوم‌های زیرجلدی متعدد دردناک یا بافت چربی دردناک مشخص می‌شود. این وضعیت عمدتاً در زنان چاق بین سنین ۳۵ تا ۵۰ سال رخ می‌دهد. لیپوم‌های دردناک یا نواحی چربی به صورت متقارن توزیع می‌شوند و ممکن است به صورت پراکنده یا موضعی باشند.
طبقه‌بندی پیشنهادی برای این بیماری:
- نوع I: فرم منتشر و پراکنده: بافت چربی دردناک گسترده، بدون لیپوم‌های مشخص
- نوع II: فرم ندولار منتشر: درد در بافت چربی و درون و اطراف لیپوم‌های متعدد
- نوع III: فرم ندولار موضعی: درد درون و اطراف لیپوم‌های متعدد
- نوع IV: فرم مجاور مفصلی: تجمع چربی منفرد نزدیک یک مفصل، مثلاً قسمت داخلی زانو
تنه، باسن و اندام‌های فوقانی و تحتانی از شایع‌ترین نواحی درگیر هستند؛ اما یک‌سوم از افراد مبتلا به این وضعیت درگیری در ناحیه گردن و پوست سر دارند و یک‌پنجم نیز درگیری در ناحیه صورت دارند.
علاوه بر دردناک بودن، بروز پارستزی (paresthesia) در پوست روی لیپوم‌های منفرد نیز شایع است. شدت درد با شاخص توده بدنی (BMI) افزایش می‌یابد. یافته‌های دیگر مرتبط شامل هیپرآلژزی (hyperalgesia) به فشار سبک، تورم آکرال، سردرد، تلانژکتازی (telangiectasia) و کبودی است. شکایات ضعف و خستگی‌پذیری، همچنین اختلالات روانی مانند افسردگی و دمانس نیز شایع هستند. هنگامی که لیپوم‌ها در اطراف مفاصل بروز می‌کنند، افراد مبتلا ممکن است آرتراژیا مکانیکی را تجربه کنند.
پاتوژنز بیماری
پاتوژنز این وضعیت ناشناخته است، هرچند مطالعات متابولیک نشان می‌دهند که تغییرات در متابولیسم اسیدهای چرب و مقاومت به انسولین محیطی نقش دارند، در حالی که مطالعات دیگر نشان می‌دهند که این یک فرآیند خودایمنی اولیه است. آدیپوزیس دولوروزا همچنین در نواحی آسیب‌دیدگی‌های تروماتیک توسعه یافته است.
بیماران مبتلا به آدیپوزیس دولوروزا اغلب درد شدید و مزمن را تجربه می‌کنند. این موضوع آن‌ها را در معرض خطر بسیاری از روش‌های تشخیصی غیرضروری و حتی جراحی قرار می‌دهد. اغلب، نبود ناهنجاری‌های آزمایشگاهی یا دیگر شواهد تصویربرداری و همچنین عدم پاسخ به درمان وجود دارد. مهم است که این وضعیت را هنگام ارزیابی بیمارانی با درد مزمن در نظر داشت.